تخت سلیمان با آن جغرافیای خشن چگونه محافظت می شود؟
فاما کیش: به گزارش فاما کیش، تخت سلیمان بعنوان یکی از ارزشمندترین میراث جهانی ایران همواره با چالش های مختلفی مواجه بوده است؛ از صدمه های اقلیمی تا خطرات جانی برای بازدیدکنندگان. مدیر پایگاه میراث جهانی تخت سلیمان اینک، از اقدامات حفاظتی مهم و مرمت هایی با مصالح بازسازی شده‌ی دوره ساسانی در این مجموعه تاریخی خبر می دهد.
محمد امینیان، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت سلیمان در رابطه با آخرین وضعیت حفاظت و مرمت این اثر تاریخی ایران که در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، به ایسنا اظهار داشت: «تخت سلیمان» در منطقه ای با شرایط جغرافیایی نسبتاً خشن واقع شده است، زمستان های سرد و بارندگی برف در این منطقه خطر صدمه های ناشی از شرایط اقلیمی را بالا می برد. به همین دلیل، اولویت ما در سالهای اخیر حفاظت و مرمت بوده و سال هاست کاوش گسترده ای در آن انجام نشده است. اقدامات حفاظتی و مرمتی ما در این دوره شامل برنامه های دائمی و مستمر می شود که باید همیشه ادامه داشته باشند.
او اظهار نمود: در این عرصه، چند بخش مهم داریم، ازجمله مجموعه خود تخت سلیمان که شامل «آتشکده آذرگشنسب» و «شهر شیز» است. «معبد دوره مانایی» که بر دامنه کوه زندان سلیمان قرار دارد و «تخت بلقیس» که یک قلعه در ارتباط با دوره ساسانی است و بر بالای کوه بلقیس واقع شده است. عناصر دیگری هم مانند تپه های تاریخی در محدوده ثبت جهانی این مجموعه قرار دارند که نیازمند حفاظت هستند. یکی از مشکلات جدی ما، محافظت از کوه زندان سلیمان بود. متاسفانه، چند سال پیش یک نفر از آنجا سقوط کرد و این حادثه سبب پیگیری های حقوقی طولانی شد. خوشبختانه با کمک مالی وزارت خانه میراث فرهنگی و همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی، توانستیم نرده حفاظتی را آنجا نصب نماییم که البته سازه ای برگشت پذیر است.
امینیان اضافه کرد: برگشت پذیر بودن یعنی اگر در آینده تکنولوژی جدیدی بیاید، یا دستوری بر مبنای تغییر آن داده شود، بتوانیم بدون صدمه جدی به سنگ های طبیعی مجموعه، نرده ها را برداریم. البته در همین زمان هم پیشنهادهایی مثل استفاده از نورهای لیزری عنوان شد، اما در محیط باز و شرایط خاص منطقه، این شیوه ها به سادگی کارآمد نیستند. حتی با وجود نرده، باز هم امکان دارد افراد از نرده بالا بروند. ازاین رو سعی کردیم فاصله و ارتفاع نرده ها را مطابق دستورالعمل های نظام مهندسی تنظیم نماییم تا حداکثر ایمنی فراهم گردد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت سلیمان افزود: یکی دیگر از مشکلات ما استفاده از کاه گِل برای پوشش برخی بناها بود که سبب رشد گیاهان و صدمه به بنا می شد. بنابراین به جای کاه گِل از ملات گچ نیم کوب و نیم پخت مشابه دوره ساسانی استفاده کردیم که مقاومت بیشتری در مقابل آب و رشد گیاهان دارد. این گچ به علت نحوه پخت و کوبیدن خاص خود، مانند سنگ گچ عمل می کند و با آب از بین نمی رود. همینطور کوره های گچ پزی سنتی را باردیگر راه اندازی کردیم و می خواهیم در سال آینده کوره های آهک پزی را هم زنده نماییم. یکی از اشکالات مرمت آثار تاریخی در کشور استفاده از مصالح نامناسب مثل سیمان است، یکی از اهداف ما احیای مصالح سنتی است تا جایگزین مصالح نامناسب شود. خوشبختانه این شیوه قبلاً در کشور وجود داشته، اما متاسفانه بیشتر کارگاه های آن از بین رفته است.
او در رابطه با برنامه های پژوهشی و مرمتی این مجموعه تاریخی توضیح داد: ما برنامه های پژوهشی خویش را به وزارت خانه میراث فرهنگی عرضه کرده ایم و خوشبختانه مرحله اول آن مورد تأیید کمیته فنی پایگاه های کشور قرار گرفته است. یکی از پروژه های مهم ما مرمت «ایوان خسرو» است. این ایوان یکی از شاخصهای معماری ایران در دوره ساسانی است و داربست هایی که برای محافظت از آن نصب شده بود، سال ها مورد انتقاد قرار داشت. هدف ما حذف این داربست ها و اجرای یک برنامه مرمتی مناسب می باشد. در واقع «ایوان خسرو» محل تاج گذاری خسروان ساسانی بوده و یکی از مهم ترین شاخصه های فرهنگی، سیاسی و مذهبی ایران به حساب می آید. هر شاهی که می خواست به قدرت برسد، باید در این ایوان تاج گذاری می کرد.
امینیان در ادامه اظهار داشت: طبق پژوهش های ما، نخستین باغ ایرانی بعد از حمله مغول توسط «آباقا خان» در این مجموعه ساخته شد. این باغ شامل آب روها، فواره ها و استخرچه هایی است که بقایای آنها همچنان باقیمانده اند. اگر اسناد نهائی شوند و پس از تایید وزارت خانه، کارهای حفاظت و مرمت این منطقه صورت گیرد، این باغ هم بعنوان الحاقیه همراه دیگر باغ های ایرانی ثبت جهانی شود. همینطور تالاری به نام تالار شورا وجود دارد که بقایای ستون های سنگی آن هنوز پابرجا می باشد. این ایوان و رواق بعدها در کاخ هایی مثل چهل ستون اصفهان الهام بخش بوده اند که پس از تایید وزارت خانه، مرمت و حفاظت این مجموعه هم جزو اهداف ماست.
وی همینطور در رابطه با این که چرا سال هاست جستجوهای دیرینه شناسی در تخت سلیمان انجام نمی شود؟ اظهار داشت: وزارت میراث فرهنگی تاکید دارد که کاوش ها باید با پیوست حفاظتی انجام شوند. تخت سلیمان یکی از گسترده ترین حفاری های دیرینه شناسی را تجربه کرده است و خیلی از آثار به دست آمده هنوز نیازمند مطالعه و نمایش هستند. ما باید ابتدا این آثار را ساماندهی نماییم و سپس به فکر جستجوهای جدید باشیم. در دوره های قبلی اشیایی برای مطالعه به کشورهای مثل آلمان فرستاده شدند. متاسفانه هنوز خیلی از این اشیاء و یا نتایج مطالعات آنها به کشور بازنگشته اند. ما تلاش داریم موزه ای درخور شأن این مجموعه راه اندازی نماییم تا این آثار پرارزش در آنجا به نمایش دربیایند.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت سلیمان تصریح کرد: بزرگ ترین چالش ما اینست که خیلی از پژوهشها و حفاری های انجام شده هنوز به نتیجه نهائی نرسیده اند. به جای جستجوهای جدید باید بر حفاظت، مرمت و ساماندهی آن چه تابحال به دست آمده تمرکز نماییم و این آثار را به شکل شایسته به مردم معرفی نماییم. مگر هم اکنون چه سوال جواب نداده ای داریم که باید در تخت سلیمان دنبال پاسخ آن بگردیم؟
«تخت سلیمان» یکی از محوطه های تاریخی ایران است که در نزدیکی شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی قرار دارد. این مجموعه از آثار به جا مانده از دوران ساسانیان و حتی قبل از آن است و از نظر تاریخی و مذهبی اهمیت زیادی دارد و این مجموعه در دوران ساسانیان مرکز اصلی آئین زرتشتی و محل نگهداری آتش مقدس آذرگشسب بوده است.
این محوطه تاریخی در سال ۲۰۰۳ میلادی (۱۳۸۲ شمسی) در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
منبع: famakish.ir
این مطلب فاما کیش را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب